Dönemsellik İlkesi Hatası

“Muhasebenin “dönemsellik ilkesi ” kapsamında yer alan giderlerin dönem(ler) itibariyle kayıt altına alınmasına ilişkin geliştirme çalışmaları tamamlanmış ve kullanıma açılmıştır. Söz konusu kayıtların sistem içerisinde yönetilmesi amacıyla basit usule tabi mükellefler ile işletme ve çiftçi işletme defteri tutan mükellefler için “dönemsellik ilkesi” butonu ve belge türü seçeneğine “dönemsellik gider türü” eklenmiştir.”

Gelir İdaresi 21 Mayıs 2019 tarihinde Defter Beyan Sistemine yukarıdaki son duyuru ile Dönemsellik İlkesi ve Dönemsellik Gider Türü özelliklerini eklemiş ve bu özellik sisteme Dış Kullanıcı olarak kendi muhasebe yazılımlarından kayıt aktarmak suretiyle Gelir-Gider ekleyenler için bazı aksaklıklara neden olmuştur.

Peki Nedir Bu Dönemsellik İlkesi ve Kavramı 

Esasen dayanağını 1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğ’inden alan Dönemsellik kavramı Muhasebenin 12 temel kavramından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında bu tebliğ düzenleme amacı itibari ile bilanço usulü defter tutan işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacıyla yapılmıştır.

Ancak tebliğin “IV _ DÜZENLEMENİN KAPSAMI ” başlıklı bölümünde “İşletme hesabı esasına göre defter tutan işletmeler ise sadece belirlenen “Muhasebenin Temel Kavramları”na uymakla yükümlüdürler.” denmek suretiyle işletme hesabına göre defter tutan işletmeler içinde 12 temel kavramı uygulama kapsamına almıştır.

Dönemsellik Kavramının Defter Beyan Sistemine Etkisi

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler sayısal anlamda tüm vergi mükelleflerinin önemli bir bölümünü oluşturmakta ve uygulama açısından MUGT’nin dışında kalmaktadır. Bu da muhasebe uygulamaları bakımından işletme hesabı usulune göre tutulan defterlerde usul yönünden uygulama ve yorum farklarına, ayrıca bu yorumun sonucu olarak vergi de matrah farklarına kadar sonuçlar doğurmakta idi. Gelir İdaresi Başkanlığı’da denetim vazifesinin bir gereği olarak bu uygulama farklılıklarını ortadan kaldırmak ve hatayı kaynağında önlemek için mevcut tüm mevzuata uygun bir kayıt sistemi geliştirmeye başlayarak Defter Beyan Sistemini uygulamaya aldı. Tabiki Gelir İdaresi tarafından geliştirilmeye çalışılan bu sistem her ne kadar bir muhasebe yazılımı gibi görünse de, mevzuata aykırı yada eksik herhangi bir gelir-gider kaydına yer vermeyecek şekilde tasarlanmalıydı. İşte 1,5 yıla yakın süredir geliştirilerek kullanılmakta olan Defter Beyan Sistemi bugün olduğu gibi mevzuattan kaynaklanan bir zorunluluğu yerine getirmek üzere revize edildi ve muhasebenin temel kavramlarından olan dönemsellik kavramı gereği yazımızın ekindeki bazı gider kayıtları için dönemsellik arz eden bir durum var ise bunun ilgili hesap özetine dönem bazında yansımasını sağlar hale getirildi.

Değişiklik Hangi Kayıtların Girişini Etkiledi?

Dönemsellik özelliği Serbest Meslek Kazanç Defteri hariç diğer defter türlerine ait aşağıda belirtilmiş gider türlerini etkilerken “-Mal alışı-Çalışan Personel Giderleri-Sabit Kıymet Alış ve Ek Maliyet” gibi gider türleri ve tabloda yeşil olarak belirtilen gider türleri bu değişiklikten etkilenmedi.

Çözüm Önerileri

1-Gelir-Gider kayıtlarını kendi muhasebe yazılımlarına kayıt eden meslek mensuplarının aktarımlarda sorun yaşıyorsa öncelikle kendi muhasebe yazılımlarının web sitelerini ziyaret etmek ve varsa gerekli güncelleme dosyalarını ve talimatlarını uygulamak.

2-Aktaramadıkları gider kayıtlarını doğrudan defter beyan sistemi üzerinden kayıt etmek.

3-Çok sayıda gider kaydı olan ve bunları tek tek defter beyan sistemine kayıt etmekte güçlük çekenler ise gider kayıt alt türü olarak Dönemsellik İlkesi olmayan (YOK yazan yeşil renkli ) gider türlerinden uygun olanı seçip aktarmak ve gerekli yazılım güncellemeleri geldikten sonra gider türlerini güncellemek.

UYGULAMA VİDEOSU İÇİN TIKLAYINIZ

GİDER KAYIT TÜRÜ	DÖNEMSELLİK İLKESİ
Çalışan Tedavi ve İlaç Gideri (GVK 40/2)	VAR
Giyim Giderleri (GVK 40/2)	VAR
Sözleşme/yargı/kanun emri gereği doğan zarar/ziyan/tazminatlar (GVK 40/3)	VAR
Konaklama Giderleri (GVK 40/4)	**YOK**
Ulaşım Giderleri (Oto Kiralama, Taksi, Uçak vb) (GVK 40/4)	**YOK**
Taşıt Akaryakıt Giderleri (GVK 40/1-40/5)	**YOK**
Taşıt Bakım Onarım Giderleri ( GVK 40/5)	**YOK**
Araç Kiralama Giderleri ( GVK 40/5)	VAR
Isı yalıtımı ve Enerji Tassarufu Giderleri (GVK 40/7)	VAR
Tek Başına Alınabilen Damga Vergisi (GVK 40/1) (Vergi Kodu 9047)	**YOK**
Diğer (GVK 40/1)	VAR
Kira Gideri (GVK 40/1)	VAR
Yıllara Yaygın İnşaat Maliyetleri	**YOK**
Faiz ve Finansman Giderleri ( GVK 40/1 – 40/3- 40/9)	VAR
Muhasebe/Mali Müşavirlik Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Doğrudan Gider Yazılan Demirbaş ( GVK 40/1)	**YOK**
Diğer Vergi Resim ve Harçlar ( GVK 40/6 )	**YOK**
Komisyon Giderleri ( GVK 40/1)	VAR
Seyahat ve Ulaşım Giderleri (Oto Kiralama, Otobüs, Taksi, Uçak vb) (GVK 40/4)	**YOK**
Dernek ve Vakıflara Yapılan Gıda, Temizlik, Giyecek ve Yakacak Bağışları ( GVK 40/10 )	**YOK**
Kargo ve Posta Giderleri ( GVK 40/1)	**YOK**
Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler ( GVK 40/1)	VAR
Diğer Hizmet Giderleri ( GVK 40/1 )	VAR
Avukatlık, Hukuk ve Müşavirlik Giderleri ( GVK 40/1)	VAR
Nakliye Giderleri ( GVK 40/1 )	**YOK**
Noter Makbuzları ( GVK 40/1 )	**YOK**
Sıfır Araçlara Ait KDV Gideri (GVK 40/1)	**YOK**
Sıfır Araçlara Ait ÖTV (GVK 40/1)	**YOK**
Diğer Sarf Malzeme Giderleri ( GVK 40/1)	**YOK**
Hizmetli ve İşçilerin GVK 27 nci Maddede Yazılı Giyim Giderleri ( GVK 40/2)	**YOK**
İşyeri Aidat Gideri (GVK 40/1)	VAR
Elektrik Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Su Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Doğalgaz Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Normal Bakım Onarım Giderleri ( GVK 40/1 – 40/7 )	VAR
Telefon Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Diğer Haberleşme Giderleri (Faks,internet vb) (GVK 40/1)	VAR
Ofis Giderleri(Çay, Kahve, Şeker, Temizlik vb.) (GVK 40/1)	VAR
Gıda Harcamaları (GVK 40/1-40/2)	VAR
İşyeri Sigorta Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Güvenlik Harcamaları (GVK 40/1)	VAR
Kırtasiye Harcamaları (GVK 40/1)	VAR
Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri (GVK 40/1)	VAR
Temsil ve Ağırlama Gideri (İş yemeği vb.) (GVK 40/1)	VAR
İşle İlgili Olmak Şartıyla Mukavelenameye Bağlı veya İlama veya Kanun Emrine İstinaden Ödenen Zarar, Ziyan ve Tazminat (GVK 40/3)	**YOK**

Dileğimiz

Öncelikli çözüm önerimiz Gelir İdaresi Başkanlığı’nın özellikle beyan dönemlerinin son günlerine yakın bir dönemde bu tür güncellemeleri kesinlikle yapmaması yönünde olacak.

İkinci çözüm önerimiz yine Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bu tür güncellemeleri yapmadan önce sisteme entegre olan yazılım firmalarına bu güncellemeleri bildirmesi (21 Nisan’da Yazılım Firmalarına Gerekli Dökümantasyon Gelir İdaresince Sağlanmış), gerekli testlerin yapılıp kayıtların tüm firmalarca sağlıklı bir şekilde aktarılması sağlandıktan sonra güncellemelerin hayata geçirilmesi.